سازه های آبی شوشتر، میراثی به قدمت تمدن ایران

سازه های آبی شوشتر، شاهکاری به قدمت تمدن ایران

نمایی کلی از سازه های آبی شوشتر در خوزستان

سازه های آبی شوشتر از جاذبه های منحصربه فرد استان خوزستان است. این سازه ها نشان دهنده نبوغ ایرانیان باستان بوده است. سازه های آبی شوشتر مجموعه ای به هم پیوسته از پل ها، بندها، آسیاب ها، آبشارها، کانال ها و تونل های عظیم هدایت آب است که با یکدیگر مرتبط هستند. سازه های آبی شوشتر بسیار پیچیده است. این سازه طبق مطالعات از قدمت بالایی برخوردار است و به قرن ۵ پیش از میلاد و دوران هخامنشیان، حکومت داریوش بزرگ باز می گردد. از رود کارون یک مجرا جدا گشته است و در اصل خندقی در اطراف شهر به وجود آمده است تا از این شهر در مقابل دشمنان محافظت شود و دشمنان نتوانند به راحتی وارد این شهر شوند. ساخت این سازه طبق سیستمی طراحی شده است تا آب را از قنات به انبارهای اختصاصی خانه ها، ساختمان ها و آسیاب های آبی هدایت کند.

نمایی زیبا از سازه های آبی شوشتر

سازه آبی شوشتر در دوران حکومت هخامنشیان ساخته شده است ولی در دوره ساسانیان گسترش و بازسازی شده است. قابل توجه است کارگرانی که بر روی این سازه کار می کردند از سربازان رومی تشکیل می دادند. به دستور پادشاه آن ها وظیفه داشته اند تا یک سیستم آبی و آبیاری را بسازند که از یک کانال و دو سد برای هدایت آب تشکیل می شد. یکی از این مجراها گرگر نام دارد که از رود کارون سرچشمه می گیرد و بعد از گذر از ۵۰ کیلومتر روباره به رود کارون ملحق می شود و جزیره میان آب را به وجود می آورد. شوشتر در قسمت شمالی این مجرا واقع شده است و آب به داخل آن می ریخته و آب باقی مانده برای مصرف زمین های کشاورزی و باغ ها هدایت می شد تا همگان از این سازه آبی استفاده کنند.

نمایی بی نظیر از سازه های آبی شوشتر

طبق یافته های تاریخی ساخت این سازه در مدت ۳ تا ۷ سال به طول انجامیده است. شوشتر در دوره حکومت اشکانیان پایتخت حاکمان خوزستان بوده است. این سازه شگفت انگیز هزاران سال به مردمان این منطقه خدمت نموده است و تا قرن ۱۹ میلادی مورد استفاده قرار می گرفته است. این سازه از اجرای مختلفی تشکیل شده است که عبارتند از :

۱-بند میزان

۲-برج کلاه فرنگی

۳-رودخانه دست کند گرگر

۴-پل بند گرگر

۵-مجموعه آبشارها و آسیاب های آبی

۶-بند برج عیار نیایشگاه صائبین

۷-بند ماهی بازان شوشتر

۸-قلعه سلاسل

۹-کانال داریون،

۱۰-پل بند شادروان

۱۱-بند خاک

۱۲-پل بند لشکر و پل شاه علی

۱۳-بند شرابدار

۱۴-بند دارا

در ادامه این مطلب به معرفی برخی از این بند ها و مکان ها می پردازیم. در جنوب شوشتر و بر روی نهر داریون،بند شرابدار واقع شده است. به نهر داریون نهر رقت نیز گفته می شود. این سازه میان دو سازه مهم به نام های پل بند لشکر و پل بند ماهی بازان قرار دارد. حصار شهر در قسمت جنوبی پل شرابدار قرار گرفته است. بند میزان و کلاه فرنگی یکی از مهم ترین قسمت های این سازه محسوب می گردد. این قسمت رودخانه کارون را به شاخه شطیط و گرگر تقسیم می نماید. بند میزان و کلاه فرنگی به شماره ۲۳۳۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. نهر گرگر در شمال شهرشوشتر توسط بند مزان نهر گرگر از رور کارون جدا می شود و به سمت جنوب جریان دارد. این نهر شاخه ای مصنوعی از کارون به حساب می آید. نهر گرگر به شماره ۱۷۵۹۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

نمایی زیبا از پل بند شرابدار در سازه های آبی شوشتر

نمایی از بند میزان و کلاه فرنگی در سازه های آبی شوشتر

نمایی خروشان از نهر گرگر در سازه های آبی شوشتر

نهر داریون با شماره ۴۱۴۱ در فهرست اثار ملی قرار گرفته است. کاربرد بند ماهی بازان بالا نگه داشتن سطح آب بوده است و زمین های شهر تاریخی دستوا واقع شده است. بند ماهی بازان با شماره ۴۲۰۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. بند دختر در آخرین تنگه کوهستانی که رود کارون از ان عبور می کند، واقع شده است. بند دارا در منطقه میاناب واقع شده است که بر روی رود گرگر قرار گرفته است که ساخت آن به دوره هخامنشیان باز می گردد. در قسمت شرقی سازه های آبی ۱۰ آسیاب وجود دارد. از این آسیاب ها می توان به دو برادران، داراب خان، حاج مندل، راتق و دهانه شهر اشاره نمود. هر کدام از این آسیاب ها دو سنگ آسیاب دارند. آب مورد نیاز آسیاب ها به وسیله تونل دهانه شهر تامین می گردد. این کانال یکی از مهم ترین کانال ها محسوب می گردد و آب بسیاری از آسیاب ها را تامین می کند. لذا وبسایت تور گردش برای آشنایی بیشتر طبیعت گران با این منطقه تاریخی بهترین پیشنهادات را برای گذراندن لحظات خوش و به یاد ماندنی در تور طبیعت گردی خوزستان به صورت تور چند روزه در اختیار طبیعت گران گذاشته است.